'
'To παρόν άρθρο αποτελεί το πρώτο από τα τρία μέρη της επιστημονικής μελέτης που έχει εκπονηθεί από την κυρία Μαρία-Δήμητρα Μισυρλή με τον τίτλο «Εκπαίδευση στις Φυλακές» στο πλαίσιο των επιστημονικών δράσεων του «Crime & Media Lab» του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος – της Ομάδας Εργασίας για το «Έγκλημα στα ΜΜΕ» (https://e-keme.gr/crime-%CE%BCedia-lab/), με Επιστημονικά Υπεύθυνη την κυρία Αγγελική Καρδαρά, Διδάκτορα Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ ΕΚΠΑ-Φιλόλογο-Τακτική Επιστημονική Συνεργάτιδα Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος. Στο μέρος αυτό το ερευνητικό μας ενδιαφέρον εστιάζεται στο ειδικότερο δικαίωμα στην εκπαίδευση των κρατουμένων, με σύντομη παρουσίαση του κανονιστικού πλαισίου που κατοχυρώνει το δικαίωμα σε διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Στη συνέχεια, γίνεται μια σκιαγράφηση των εξελίξεων που έχουν λάβει χώρα στον ελληνικό χώρο και, τέλος, γίνεται αναφορά σε καλές πρακτικές που αφορούν την εκπαίδευση των κρατουμένων και έχουν εφαρμοστεί σε χώρες του εξωτερικού.
Γράφει η Μαρία-Δήμητρα Μισυρλή
Νομικός, ΠΜΣ Εγκληματολογίας Παντείου Πανεπιστημίου,
Μέλος του «Crime & Media Lab» του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος
Ι. Το δικαίωμα της Εκπαίδευσης των Κρατουμένων
Το δικαίωμα στην εκπαίδευση αποτελεί ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, του οποίου η προστασία αναγνωρίζεται και κατοχυρώνεται από τη διεθνή και εθνική έννομη τάξη σε όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως της νομικής τους κατάστασης. Πρόκειται για ένα δικαίωμα από το περιεχόμενο του οποίου συναρτώνται ο τρόπος άσκησης υπόλοιπων δικαιωμάτων, καθώς επηρεάζει κάθε πτυχή της ανθρώπινης προσωπικότητας, αφορά την προσωπική εξέλιξη του ατόμου, την ανάπτυξη πνευματικών ικανοτήτων και πρακτικών δεξιοτήτων και την ικανότητα επαγγελματικής του αποκατάστασης.
Είναι αυτονόητο ότι στους κόλπους της φυλακής η εκπαίδευση των κρατουμένων αποκτά ακόμα μεγαλύτερη αξία και αναγκαιότητα για το άτομο. Η εκπαιδευτική διαδικασία αποτελεί αδιαμφισβήτητα ένα από τα ισχυρότερα μέσα της σωφρονιστικής διοίκησης για να προσεγγίσει τον κρατούμενο, να τον βοηθήσει να καταλάβει και να αναγνωρίσει την κοινωνικά μη αποδεκτή, παράνομη συμπεριφορά του, να τον εφοδιάσει με τα απαραίτητα εφόδια ώστε να παλέψει τις αρνητικές συνέπειες του εγκλεισμού και μελλοντικά να τον αποτρέψει από την εκδήλωση εγκληματικών δραστηριοτήτων. Μάλιστα, το πνεύμα της πολιτικής που προωθείται από το Συμβούλιο της Ευρώπης στηρίζεται στην ιδέα ότι η εκπαίδευση των κρατουμένων πρέπει να στοχεύει, όχι στην παθητική απορρόφηση γνώσεων και δεξιοτήτων, αλλά στη συμμετοχή και στην απόκτηση εμπειρίας των κρατουμένων, ιδωμένης της εκπαίδευσης ως ένα μέσο με το οποίο ο άνθρωπος εξερευνά και ανακαλύπτει τόσο την προσωπική όσο και τη συλλογική ταυτότητά του[1]. Μέσω της εκπαίδευσης, λοιπόν, ο κρατούμενος (πρέπει να) αναπτύσσεται, διατηρεί ενεργό το μυαλό του και ζωντανό το πνεύμα του, εξελίσσεται πνευματικά, αποκτά δεξιότητες και προσόντα για την επαγγελματική του αποκατάσταση, ενώ αποκτά και ένα βασικό και χρήσιμο οπλοστάσιο για τη μελλοντική επανένταξή του στην ελεύθερη κοινωνία.
Επομένως, ο εγκλεισμός στη φυλακή, όχι μόνο δεν πρέπει να αποστερεί από το κάθε άτομο, εφόσον το επιθυμεί, το δικαίωμα στην εκπαίδευση, αλλά γεννά την υποχρέωση στη σωφρονιστική διοίκηση να εξασφαλίζει τη συμμετοχή του στην εκπαιδευτική διαδικασία με όρους και συνθήκες όσο το δυνατόν πιο κοντά σε αυτούς της ελεύθερης ζωής.
_____________________________________________________________
[1] Costelloe Α. & WarnerΚ., (July 2014), «Prison education across Europe: policy, practice, politics» at London Review of Education, vol.12, n.2, p. 176
Μπορείτε να κατεβάσετε ολόκληρο το άρθρο σε αρχείο μορφής .pdf πατώντας πάνω στην κάτωθι φωτογραφία.
Εκπαίδευση στις Φυλακές: Κανονιστικό Πλαίσιο Προστασίας και Kαλές Πρακτικές