'
'Διεθνής προστασία & Ορισμός
Ανδριάνα Ευθυμιάδου, Νομικός, Μ.Δ.Ε. Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο, Επαγγελματική εμπειρία/Εξειδίκευση: προσφυγικό/μεταναστευτικό δίκαιο, ζητήματα εμπορίας ανθρώπων, καταπολέμηση της σεξουαλικής εκμετάλλευσης και κακοποίησης παιδιών (τόσο στο διαδίκτυο όσο και εκτός διαδικτύου). Σύμφωνα με τις παραγράφους 113 και 118 της Διακήρυξης Δράσης του Πεκίνο η ‘βία κατά των γυναικών’ περιλαμβάνει κάθε πράξη βίας που στηρίζεται στο φύλο και έχει ως αποτέλεσμα ή είναι δυνατό να έχει ως αποτέλεσμα, την σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βλάβη ή πόνο για τις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών τέτοιων πράξεων, τον εξαναγκασμό ή την αυθαίρετη στέρηση της ελευθερίας είτε αυτό προκύπτει στην δημόσια είτε στην ιδιωτική ζωή. Ο όρος βία περιλαμβάνει: Ακολούθως, η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης[1] για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας (Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, 2011), αναγνωρίζει τη βία κατά των γυναικών ως παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μορφή διάκρισης.
Επιπλέον πληροφορίες
Το άρθρο 3 της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας (Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, 2011), ορίζει τη ‘βία κατά των γυναικών’ ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μία μορφή διάκρισης κατά των γυναικών και σημαίνει όλες τις πράξεις μίας βίας βασιζόμενης στο φύλο οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα ή ενδέχεται να έχουν ως αποτέλεσμα, σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική ή οικονομική βλάβη ή πόνο για τις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών τέλεσης τοιούτων πράξεων, τον εξαναγκασμό ή την αυθαίρετη αποστέρηση της ελευθερίας, είτε αυτή συμβαίνει στο δημόσιο ή τον ιδιωτικό βίο.
Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης τοποθετεί το θέμα της βίας κατά των γυναικών στο ευρύτερο θεωρητικό πλαίσιο της ανισότητας των φύλων και της έλλειψης σεβασμού προς τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια των γυναικών και ως εκ τούτου επικεντρώνεται σε όλες τις μορφές βίας. Οι στόχοι της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης ορίζονται στο άρθρο 1 και έγκεινται στην πρόληψη και δίωξη της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας και στην προστασία από αυτή τη μορφή βίας. Παράλληλα, τα κράτη που έχουν κυρώσει τη Σύμβαση καλούνται να διασφαλίσουν ότι όλα τα παραπάνω μέτρα είναι μέρος συνολικών και συντονισμένων πολιτικών και παρέχουν μια ολοκληρωμένη απάντηση στη βία κατά των γυναικών και την ενδοοικογενειακή βία. Πρόκειται για το πρώτο νομικά δεσμευτικό διεθνές κείμενο, που καθιερώνει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο μέτρων για την πρόληψη της βίας, την υποστήριξη των θυμάτων και την τιμωρία των δραστών. Η Σύμβαση αναγνωρίζει τη βία κατά των γυναικών ως παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μορφή διάκρισης. Πρόκειται για την πρώτη διεθνή συνθήκη που προσδιορίζει τον όρο «φύλο». Συνεπώς, γίνεται δεκτό σήμερα ότι οι γυναίκες και οι άνδρες δεν έχουν απλώς βιολογικά χαρακτηριστικά θηλυκού ή αρσενικού γένους, αλλά ότι υπάρχει επίσης μία κοινωνικά δομημένη κατηγορία, το φύλο, η οποία προσδίδει στις γυναίκες και στους άνδρες συγκεκριμένους ρόλους και συμπεριφορές. Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία 30 χρόνια έχουν γίνει πολλά σημαντικά βήματα σε ορισμένα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, η υφιστάμενη νομοθεσία συχνά δεν εφαρμόζεται επαρκώς, οι υπηρεσίες που παρέχονται στα θύματα παραμένουν ελάχιστες ή δεν χρηματοδοτούνται επαρκώς, ενώ επικρατούν σεξιστικές συμπεριφορές. Πέραν αυτού, η υφιστάμενη νομοθεσία και η διαθέσιμη υποστήριξη ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό από χώρα σε χώρα, με αποτέλεσμα την εμφάνιση τεράστιων διαφορών στην παρεχόμενη προστασία. Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ υιοθέτησε με ψήφισμά της στις 20.12.1993 την υπ’ αριθμό 48/104 Διακήρυξη για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, στην οποία αναγνωρίστηκε η επείγουσα ανάγκη για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών υπό το πρίσμα των αρχών της ισότητας, της ασφάλειας, της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας. Ειδικότερα, στη Διακήρυξη αναφέρεται ότι τα Κράτη – Μέλη οφείλουν να προωθήσουν την έρευνα και τη συλλογή στατιστικών στοιχείων για τα αίτια, τη φύση και τις επιπτώσεις της βίας κατά των γυναικών, καθώς και μέτρα πρόληψης και προστασίας των θυμάτων, ενώ, ορίστηκε και η έννοια της βίας κατά των γυναικών ως: «κάθε πράξη βίας βάσει φύλλου, η οποία επιφέρει ή είναι πιθανό να επιφέρει σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βλάβη ή πόνο σε γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων και των απειλών για τέτοιες πράξεις, του εξαναγκασμού ή της αυθαίρετης στέρησης της ελευθερίας είτε συμβαίνει στη δημόσια είτε στην ιδιωτική ζωή». Στην 4η Παγκόσμια Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τις Γυναίκες το 1995 εγκρίθηκαν η Διακήρυξη και η Πλατφόρμα Δράσης του Πεκίνο και ορίστηκε Πρόγραμμα Δράσης για δώδεκα τομείς. Η Πλατφόρμα Δράσης του Πεκίνο, ως βασικό έγγραφο κάθε εργασίας που αφορά την ισότητα των φύλων σε διεθνές επίπεδο, επισημαίνει ότι η ισότητα μεταξύ των φύλων αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα και προϋπόθεση για την ισότητα, την ανάπτυξη και την ειρήνη. Το φαινόμενο της βίας κατά των γυναικών αποτελεί βασικό εμπόδιο για την επίτευξη των παραπάνω στόχων, ενώ στην παράγραφο 118 της Διακήρυξης αναγνωρίζεται ότι «η βία κατά των γυναικών είναι η έκφραση της ιστορικά διαπιστωμένης ανισότητας στις σχέσεις ισχύος μεταξύ ανδρών και γυναικών, που οδήγησε στην κυριαρχία των ανδρών επί των γυναικών και στις διακρίσεις κατά των γυναικών, με αποτέλεσμα τη παρεμπόδιση της ανάπτυξης τους». Η βία κατά των γυναικών είναι η έκφραση της ιστορικά διαπιστωμένης ανισότητας στις σχέσεις ισχύος μεταξύ ανδρών και γυναικών, που οδήγησε στην κυριαρχία των ανδρών επί των γυναικών και στις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών, με αποτέλεσμα τη παρεμπόδιση της ανάπτυξής τους» (παρ.118).
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναθεωρεί σε ετήσια βάση την πρόοδο που σημειώνεται σε σχέση με την επίτευξη των στόχων που τέθηκαν το 1995. Σύμφωνα με το Άρθρο 8 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, «σε όλες τις δράσεις της, η Ένωση επιδιώκει να εξαλειφθούν οι ανισότητες και να προαχθεί η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών». |
________________________________________________________________________
[1]Tο Συμβούλιο της Ευρώπης είναι ο επιφανέστερος οργανισμός προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της ευρωπαϊκής ηπείρου. Περιλαμβάνει 47 κράτη μέλη, 28 από τα οποία είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όλα τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης έχουν υπογράψει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ένα σύμφωνο που έχει σχεδιαστεί για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επιβλέπει την εφαρμογή της Σύμβασης στα κράτη μέλη.